İŞ ORTAKLIKLARINDA ÖZEL DURUMLAR

 5520 sayılı kurumlar vergisi kanunu md /2-g de ‘’’İş ortaklıkları: Sermaye şirketlerinin kendi aralarında veya şahıs ortaklıkları ya da gerçek kişilerle, belli bir işin birlikte yapılmasını ortaklaşa yüklenmek ve kazancını paylaşmak amacıyla kurdukları ortaklıklardan bu şekilde mükellefiyet tesis edilmesini talep edenler iş ortaklıklarıdır. Bunların tüzel kişiliklerinin olmaması mükellefiyetlerini etkilemez.’’ Diyerek kanun koyucu iş ortaklıklarını tanımlamıştır.

 İŞ ORTAKLIKLARIN KURUMLAR VERGİSİ OLABİLMESİ İÇİN TAŞIMASI GEREKEN UNSURLAR:

1)ortaklardan en az birisinin kurumlar vergisi mükellefi olması

2)ortaklığın yazılı bir sözleşmeyle ve belli bir işi sonuçlandırmak üzere kurulması

3)ortaklığın konusunun belli bir iş olması

4)bu iş belli bir süre içinde gerçekleştirilmesinin öngörülmesi

5)ortaklık ile işveren arasında bir yüklenim (taahhüt)sözleşmesinin olması

6)işin bitiminde kazancın paylaştırılması

7)işin bitimiyle birlikte, mükellefiyetin sona ermesi

8)en önemli unsur ise ortakların, kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilmesini talep etmesi dir.

Şayet kurumlar vergisi mükellefiyeti talep etmeyen iş ortaklıklarında mükellefiyet

ADİ ORTAKLIK (6098 Borçlar kanunu md/622-623) şeklinde tesis olunur

İş ortaklıklarının adi ortaklık statüsüne ya da Kurumlar Vergisi mükellefi olarak müstakil bir birim olarak kabul edilmektedir. Hak edişler firmalar tarafından adına tahsil edilmektedir. İşle ilgili defterler bu ortaklık adına tutulmaktadır. Ortaklığa dahil firmalar adi ortaklığı yada iş ortaklığını oluşturmaktadır. İşin bitiminde toplu olarak tespit edilmekte, toplam kar hisselere göre bölünmektedir. İş ortaklığının En önemli özelliğiTEK BİR İŞLE  sınırlı oluşudur.

İş ortaklığına ilişkin kuruluş sözleşmesinin noterden tasdikiyle birlikte ortaklığın tescil ve ilanı olmadığı için kuruluş aşaması vergi dairesi kaydından sonra tamamlanmaktadır. 

Kuruluşla ilgili yevmiye kaydı:

 …………………………………………..//……………………………………

501 ÖDENMİŞ SERMAYE  HS………….500.000 TL

X a.ş  sermaye taahhüdü.250.000

Y ldt sermaye taahhüdü 250.000

                                                           500 ÖDENMEMİŞ SERMAYE  HS……….500.000 TL

                                                              X a.ş  sermaye taahhüdü 250.000

                                                              Y ldt sermaye taahhüdü   250.000

(Sözleşme gereği sermeya  taahhüdü…)

 ………………………………………..//…………………………………………

 ……………………………………….//…………………………………………

100 KASA HS………….. 500.000 TL

                        501 ÖDENMİŞ SERMAYE  HS………….500.000 TL

                         X a.ş  sermaye taahhüdü.250.000

                         Y ldt sermaye taahhüdü  250.000

(Sermaye taahhüdünün ödenmesi)

………………………………………//……………………………………………

KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİ İŞ ORTAKLIKLARINDA:

a)İş ortaklığı ortaklardan ayrı bir kişiliğe sahip ,bir şirket (kurum )olarak dikkate alınır.

b)iş ortaklığı, KDV –MUHTASAR –GEÇİCİ VERGİ –KURUMLAR VERGİSİ yönlerinden mükellefiyet tesis eder ve genel hükümlere tabi olur

c)işin bitiminde, iş ortaklığı kazancı üzerinden kurumlar vergisi ödendikten sonra  kalan kısım ,ortaklara Hisseleri üzerinden dağıtılır.

d)Gerçek Kişi ortaklara dağıtılan kar payları üzerinden GVK md/94 Hükümlerine göre %15 gelir vergisi tevkifatı (stopaj)yapılır. Stopaj ,iş ortaklığı tarafından muhtasar beyanname ile beyan edilir.

e)Gerçek kişilerin, kurumlar vergisine tabi iş ortaklıklarından elde ettikleri kar payları ise Gelir vergisi kanunu açısından menkul sermaye iradı sayılır.

f) Sermaye şirketleri tarafından kurulan iş ortaklıklarında ortaklıklara dağıtılan kar payları üzerinden tevkifat (stopaj) yapılmaz

g)Sermaye şirketlerin kendi aralarında kurdukları iş ortaklıklarında elde ettikleri KAR PAY’ları kurumlar vergisi kanunu açısından İŞTİRAK Kazancı’dır

ı) Borçlar Kanunu’nun 622’ncü maddesi hükmüne göre, aksine sözleşme yoksa, her ortağın kardan ve zarardan hissesi birbirine eşittir. Fakat ortaklar, kuruluş sözleşmelerinde kar veya zararın aralarında ne şekilde paylaşılacağını belirleyebilirler. Bu durumda sözleşmelerindeki kurallar geçerli olacaktır. Ortaklardan biri sermaye olarak sadece emeğini ortaya koymuşsa, onun zarara ortak olmayarak, yalnız kara iştiraki kararlaştırılabilir.(borçlar kanunu md/623)

İŞ ORTAKLARINDA İŞİN BİTİMİ KARIN DAĞITILMASI VERGİLENDİRİLMESİ VE TASFİYESİ

İş ortaklığında işin bitimi inşaat ve onarma işi için işin bitim tarihi 193 gelir vergisi kanununun 44. Maddesinde belirlenen esaslara göre tayin olunacaktır. Geçici ve kesin kabul usulüne tabi işlerde geçici kabulün yapıldığı, tutanağın düzenlendiği tarih işin bitimidir. Bunun dışındaki durumlarda işin fiilen tamamlandığı ya da işin fiilen bırakıldığı tarih işin bitim tarihi olarak kabul edilir.

İş ortaklıklarının gelir vergisi kanunun 42. Maddesi kapsamına giren işleri nedeniyle kazanç tespiti aynı kanunun 42, 44 maddeleri uyarınca yapılmaktadır.

kurumlar vergisi kanununun 17/1. Maddesinde hangi şekilde olursa olsun tasfiyeye giren kurumların vergilendirilmesinde hesap dönemi yerine tasfiye döneminin geçerli olur hükme kanun koyucu belirtmiştir.

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi 1 Seri No.lu Genel Tebliği'nde ''iş ortaklıklarının tasfiyesi, Borçlar Kanunu'ndaki (6098 md/642-644) adi ortaklıkların dağıtılmasına hükümlere göre yapılacaktır.'' Denilmektedir.

İş ortaklıklarında işin bitiminde kazanç paylaşılacaktır. Kazanç iş ortaklığınca beyan edilir ve Kurumlar Vergisi Kanunu  hükümlerine göre vergilendirme yapılır. İş ortaklıklarından ortakların elde ettiği kar payları gerçek kişiler yönünden Menkul Sermaye İradı, Sermaye şirketleri yönünden ise İştirak kazancıdır.

İş ortaklıları kapanış kayıtları

Örnek: İş ortaklığının geliri 900.000TL, X inşaat maliyeti 800.000TL, kesinti yoluyla ödenen vergiler ise 15.000.TL’ dir.

1)Hak ediş kaydı

……………………………………../  /………………………………………………

350YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAK. 900.000 TL

                                                            600YURTİÇİ SATIŞLAR 900.000 TL

                                              

………………………………………/  /………………………………………………

2) Üretim Maliyetlerinin ilgili hs. Yansıtılması

…………………………………/  /…………………………………………………

170YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALY.800.000 TL

     

                                 741HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HS.800.000 TL

………………………………/  /……………………………………………………

  

3) İnşaat Maliyetlerinin Gelir tablosu Hs. Devri

………………………………/  /………………………………………

622SATILAN HİZMET MALİYETİ 800.000

      

                            170YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALY.800.000 ………………………………/  /……………………………………………

4)Yansıtma Hs. Kapatılması

………………………………/  /……………………………………………

741HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA 800.000

                                     740HİZMET ÜRETİM MALY.800.000

……………………………./  /………………………………………………

5)Gider Hs. Kapatılması

………………………………/  /……………………………………………

690DÖNEM KARI VEYA ZARARI800.000

     

                                     622SATILAN HİZMET MALY.800.000

                                          

……………………………../  /……………………………………………

6) Gelir Hs.Kapatılması

………………………………/  /…………………………………………

600YURTİÇİ SATIŞLAR HS 900.000

      

                                690DÖNEM KARI VEYA ZARARI 900.000

…………………………./  /………………………………………………

7)

…………………………/   /………………………………………………

690DÖNEM KARI VEYA ZARARI100.000

                                           691DÖNEM KARI VERGİ VE YAS. YÜK.KARŞ 33.000

                                           692DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI               67.000.

                                                 

…………………………/  /………………………………………………

8) Dönem karından vergi ve karşılıkların ayrılması

……………………………../  /…………………………………………………

691DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜK.KARŞ.33.000

                                 370DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞ.YASAL YÜK.KARŞ.33.000

                                 370.00Ödenecek Kurumlar Vergisi Karşılığı30.000

                                 370.01Ödenecek Kurumlar Vergisi Fon Karşılığı3.000

……………………………/   /…………………………………………………

  

9) Net Karın Saptanması

……………………………../   /………………………………

692DÖNEM KARI VEYA ZARARI 67.000

                                                   590DÖNEM NET KARI 67.000

 ……………………………./  /…………………………………

10) Kesinti yoluyla ödenen verginin kaydı

…………………………………/  /………………………………

 371DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜK.KARŞ.15.000

                                                 193PEŞİN ÖD.VERGİLER VE FONLAR15.000

………………………………./  /…………………………………

ADİ ORTAKLIK ŞEKLİNDE MÜKELEFİYET TESİS EDİLEN İŞ ORTAKLIKLARINDA İSE

1)İş ortaklığı ,sadece kdv ve muhtasar yönünden mükelleftir. Geçici vergi beyannameleri, ortaklar tarafından ayrı ayrı verilir.

2)İşin bitiminde ,kazanç (kar zarar)ortaklara hisseleri oranında dağıtılır ve kar dağıtımında stopajuygulanmaz

3)Ortaklar iş ortaklığından gelen kar ve zararı ,kendi Şahsi hesaplarına dahil ederler.

4) Adi ortaklıkta işin bitiminde iş ortaklıkları hakkında Tasfiye hükümleri uygulanmaz.

5) Adi ortaklıktan kazanç elde eden gerçek kişiler bu kazançları ticari kazanç olarak gelir vergisi beyannamesi ile beyan ederler.

6) Adi ortaklıktan kazanç elde eden tüzel kişiler ise kurum kazancı olarak kurumlar vergisinde beyan ederler.

  Kaynak: 193 GELİR VERGİSİ(42 ve 44 maddeler)

               : 5520 KURUMLAR VERGİSİ (2 madde/g ve 17/1 – 1 nolu genel tebliğ)

               : 6098 BORÇAR KANUNU (622 ve 623 maddeler)

               :YMM Recep SELİMOĞLU

               :SMMM EĞİTMEN  Saadettin KESKİN

               :HESAP UZMANLARI DERNEĞİ BEYANNAME KLAVUZU

                                                 -KISSADAN HİSSE-

“İman sadece camilerde, mal cimrilerde, silah korkaklarda, yetki zayıflarda olursa işler bozulur.”

Hz.EBUBEKİR…

KILINÇARSLAN Hikmet Yıldırım

S.M.M.M